Các lưu ý khi quan trắc môi trường nước mặt

1.Vị trí quan trắc

Việc lựa chọn vị trí quan trắc môi trường nước mặt có vai trò rất quan trọng trong bất kì chương trình quan trắc nào. Nó ảnh hưởng đến chất lượng kết quả quan trắc có thể sai lệch đánh giá chất lượng nước, làm cho việc đưa ra cảnh báo và dự báo tương lai gặp nhiều sai lệch, dẫn định hướng và đưa ra chính sách không phù hợp...vì thế việc lựa chọn địa điểm quan trắc là rất quan trọng. Lưa chọn vị trí quan trắc đảm bảo các yếu là mang tính ổn định và mang tính đại diện.

2. Thiết bị và dụng cụ lấy mẫu:

Đối với mẫu nước mặt chỉ cần một bình miệng rộng (xô, ca…),

- Bình chứa mẫu cần phải giữ cho thành phần mẫu không bị mất do hấp thụ và bay hơi hoặc bị nhiễm bẩn bởi chất lạ

- Bình lấy mẫu và chứa mẫu cần được chọn cẩn thận sau khi xem xét đến độ bền nhiệt, khó vỡ , dễ đóng mở, kích thước dạng khối, khả năng dễ tìm kiếm…

* Những tiêu chuẩn để lựa chọn bình dùng để lấy mẫu và chứa mẫu:

- Hạn chế đến mức tối thiểu khả năng gây ô nhiễm mẫu do vật liệu chế tạo bình và nút

- Dễ sạch và xử lý thành bình để loại các vết bẩn như kim loại nặng, chất phóng xạ

- Vật liệu làm bình phải trơ hóa học sinh vật học

- Bình chứa mẫu cũng có thể gây sai số do hấp thụ các chất cần xác định. Đặc biệt là các vết kim loại và các chất khác đều có khả năng hấp thụ lên thành bình.

3. Thời gian, tần suất và phương pháp lấy mẫu:

Chất lượng nước ao hồ tự nhiên và nhân tạo thay đổi theo mùa. Do đó tần số lấy mẫu phụ thuộc vào thông tin yêu cầu. Nói chung khoảng cách một tháng giữa các lần lấy mẫu đơn là chấp nhận dc cho đặc trưng chất lượng trong thời gian dài. Để kiểm tra chất lượng nên dùng khoảng cách tối thiểu một tuần lễ. Nếu thấy chất lượng nước thay đổi nhanh cần lấy mẫu hằng ngày thậm chí lấy mẫu liên tục. Ngoài ra chất lượng nước thay đổi mạnh theo thời gian trong ngày. Do đó các mẫu luôn luôn lấy tại cùng một thời điểm của ngày để giảm ảnh hưởng này trong trườn hợp cần nghiên cứu xu hướng. Nếu sự biến đổi trong ngày là rất đáng quant tâm tới thì nên lấy mẫu cách 2- 3h/1 lần.

Chọn phương pháp lấy mẫu phụ thuộc vào chương trình lấy mẫu. Các mẫu lấy cho những lý do đặc biệt hoặc cho kiểm tra chất lượng hầu hết là mẫu đơn. Để giám sát chất lượng dùng moojtr loạt mẫu đơn những mẫu tổ hợp có thể là có ích. Phân tích một loạt mẫu đơn thường đắt nên chúng được gộp lại để giảm giá thành. Tuy nhiên mẫu tổ hợp chỉ cho bít giá trị trung bình mà không chỉ cho ta chi tiết những cực trị về điều kiện và sự thay đổi chất lượng. nên kết hợp lấy mẫu tổ hợp ở những khoảng thời gian ngắn và những loạt mẫu đơn ở nhưng thời gian dài hơn.

- Mẫu gián đoạn : Được lấy ở những khoảng thời gian định trước (phụ thuộc thời gian). Các mẫu này được lấy bằng cơ chế hẹn giờ cho lúc bắt đầu và kết thúc lấy mẫu nước trong khoảng thời gian xác định. Cách thông thường là dùng bơm bơm mẫu vào một hoặc nhiều bình chứa trong khoảng thời gian nhất định.

-Mẫu liên tục : Lấy mẫu bằng cách này chứa mọi thành phần nước trong xuốt giai đoạn lấy mẫu nhưng trong nhiều trường hợp các mẫu này không cho thông tin về sự thay đổi nồng độ của chất quant tâm trong giai đoạn đó.

-Lấy mẫu theo chiều sâu : đó là phương pháp lấy mẫu nước ở các độ sâu khác nhau của vùng nước ở một vị trí đã định

-Lấy mẫu theo diện tích : đó là phương pháp lấy mẫu nước ở các độ sâu nhất định của vùng nước và ở nhiều vị trí khác nhau

- Lấy mẫu tổ hợp : có thể lấy thủ công hay tự động. mẫu tổ hợp cung cấp các giá trị trung bình của thành phần nước

- Lấy mẫu thể tích lớn

4. Bảo quản, vận chuyển và tiếp nhận mẫu:

Các bình chứa mẫu cần được vảo vệ và làm kín để chúng không bị hỏng hóc gây mất mát một phần mẫu trong khi vận chuyển. Cần đóng gói để bảo vệ các bình chứa khỏi bị nhiễm bẩn từ bên ngoài và bị vỡ, và vật liệu đóng gói không được là nguồn nhiễm bẩn. Trong khi vận chuyển, các mẫu cần được giữ lạnh và tráng ánh sáng, nếu có thể, đặt mỗi mẫu trong một vỏ riêng không thấm nước.

Nếu thời gian vận chuyển vượt quá thời gian bảo quản cho phép thì vẫn phân tích mẫu và cần báo cáo rõ thời gian từ khi lấy mẫu đến khi phân tích sau khi đã tham khảo ý kiến người giải trình kết quả.